Önyargı
Herkes, kişisel özellikleri, yetenekleri ve deneyimleri düşünülünce birbirinden farklıdır. İnsanlar birçok açıdan senden farklı olabilir:
- Ahlaki ya da dinsel inançlar,
- Kültürel değerler,
- Sosyal iletişim becerisi, içe kapanık ya da girişken bir karaktere sahip olmak
- Zevkler, ilgi alanları, hobileri,
- Fiziksel özellikleri
- Cinsel yönelimleri konusunda insanlar birbirinden farklı olabilir.
Etrafımızdaki insanların ve bizim farklı özelliklere sahip olmamız kimi zaman bize ya da onlara karşı önyargılı yaklaşılmasına ya da nefret duyulmasına yol açabilir.
Önyargı nedir?
Önyargının ne olduğunu anlayabilmek için ayrımcılığın ve klişenin ne olduğunu bilmek çok önemli. Önyargının bir inanç olduğu söylenebilir. Önyargı çoğunlukla klişelere, bir gruba atfedilen belirli özelliklere dayanır. Önyargılı olmak insanları ya da grupları üstün ve aşağı olarak ayırmak demektir. Örneğin;
Cinsiyetçilik, cinsiyeti insanlar arasında üstün ve aşağı olanı belirlediğine inanmaktır.
Irkçılık, ırk, ten rengi ve kültürün bazı insanların diğerlerinden üstün olduğunu gösterdiğine inanmaktır.
Ayrımcılık ise bir eyleme işaret eder. İnsanlar önyargılarına dayanarak birtakım eylemlerde bulunduklarında ayrımcılık yapmış olurlar. Örneğin;
Bir kadın iş başvurusu yapmışsa ve kadın olduğu için işe alınmıyorsa burada cinsiyetçiliğe dayalı bir ayrımcılık söz konusudur.
Bir polis memuru şüphelendiği iki gençten daha koyu tenli olana ten rengi nedeniyle daha çok dikkat ediyorsa burada ırkçılığa dayalı bir ayrımcılık söz konusudur.
Önyargının etkileri nelerdir?
Önyargı ve ayrımcılık insanları çeşitli biçimlerde risk altında bırakabilir;
- Mağdurlaştırma (ayrımcılık kişinin şiddet, istismar, zorbalık gibi durumlara maruz kalmasına neden olabilir),
- Zan altında bırakma (kişinin zararlı davranışlarda bulunduğu ya da suç işlediği iddia edilebilir),
- Reddetme, dışlama (bu tavırlar kişinin özgüvenini yitirmesine, kendisinden nefret etmesine ve bunalıma girmesine neden olabilir),
- Ayrımcılık yapılan önyargılı yaklaşılan kişi sömürü ve baskı altında hissedebilir.
Önyargılara ve ayrımcılığa maruz kalmış olmanın en kötü etkisi de maruz kalan insanların kendilerine atfedilenlere inanmaya başlamasıdır. Kendilerinin üstün ya da aşağı gruptan olduklarına inanmaya başlayabilirler. Bunun sonucunda;
- Duygusal bocalamalar,
- Özgüvenin azalması
- Kontrolü yitirmişlik hissi,
- Gelecekle ilgili umudunu yitirme,
- Başkalarından korkma, kimseye güvenmeme,
- Otoriteye kesin itaatsizlik gibi durumlar ortaya çıkabilir.
Önyargı ve ayrımcılık konusunda daha fazla bilgi almak istersen Gençlik Destek Hattını arayabilir ya da e-mail yoluyla bize sorular sorabilirsin. Bu konuda başından geçen herhangi bir durum varsa bizimle paylaşabilirsin.